W tym roku mija 10 lat od śmierci ks. prałata Bogusława Bijaka, proboszcza parafii św. Anny w Wilanowie w latach 1980-2005.
Zapraszamy na Mszę Świętą w intencji księdza prałata Bogusława Bijaka w niedzielę, 29 sierpnia 2021 r. o godz. 8.30.
Dziesiąta rocznica śmierci księdza Prałata Bogusława jest dobrą okazją do przypomnienia tej zasłużonej postaci, tak dla Wilanowa, jak i dla miejscowej parafii św. Anny. Bardzo długa, bo dwudziestopięcioletnia posługa duszpasterska w Królewskim Wilanowie, pozostawiła niezatarte ślady jego działalności na niwie duchowej, kulturalnej oraz gospodarczej.
Mały Boguś przyszedł na świat 9 czerwca 1930 r. w Ożarowie, gmina Opole Lubelskie jako syn Leona i Antoniny z domu Oszust małżonków Bijak. Był najstarszym z rodzeństwa, miał brata Teodora i siostrę Władysławę. Miejscowość Ożarów należy do parafii Kluczkowice, której siedziba i kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy znajdują się w miejscowości Wrzelowiec. Jest to region wybitnie rolniczy, dlatego już jako dziecko
Bogusław znał pracę na roli i doceniał wysiłek rolników, stając się później ich rzecznikiem i kapelanem. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Wrzelowcu, do której uczęszczał w latach 1937 – 1944 oraz średniej – liceum ogólnokształcącego w gminnym Opolu Lubelskim, gdzie wykazywał zdolności do przedmiotów ścisłych i technicznych, zapisał się na Wydział Geodezji Politechniki Warszawskiej. Jednocześnie uczęszczał na wykłady prowadzone przez architekta Stanisława Żaryna z dziedziny konserwacji zabytków. Tak wspomina księdza Bogusława prof. Jan Żaryn syn Stanisława:
„Kiedy się urodziłem w 1958 r., ksiądz Bogusław był już obecny w naszym domu rodzinnym. Jako student Politechniki Warszawskiej uczęszczał na zajęcia mojego ojca Stanisława znanego architekta i konserwatora zabytków. W 1961 r. ksiądz Bogusław został wikariuszem w naszej parafii św. Aleksandra. Trzy lata później mój ojciec już nie żył. Gdy skończyłem siedem lat, zostałem ministrantem. Ksiądz Bogusław zorganizował dla nas studium lektorskie dla kształtowania postaw służby liturgicznej”.
Bogusław będąc jeszcze studentem Politechniki wstąpił do Seminarium Duchownego w Warszawie. Święcenia kapłańskie otrzymał z rąk księdza Kardynała Stefana Wyszyńskiego w święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny – 8 grudnia 1956 r., dwa miesiące po wyjściu Prymasa z komunistycznego więzienia w Komańczy.
Pierwszą parafią do której trafił ksiądz wikary Bogusław był Leoncin z kościołem św. Małgorzaty, drugą podwarszawski Piastów z parafią Matki Bożej Częstochowskiej. Kolejną była parafia warszawska św. Andrzeja przy ulicy Chłodnej. Łącznie w tych trzech parafiach ksiądz Bogusław spędził tylko pięć lat. Natomiast w 1961 r., jak wyżej wspomniano, trafił jako wikariusz do warszawskiej parafii św. Aleksandra przy Trakcie Królewskim, gdzie spędził 19 lat. Jednocześnie z posługą w parafii św. Aleksandra, podjął pracę w warszawskiej Kurii Metropolitalnej, pracując w niej do 1990 r., jako notariusz i dyrektor Wydziału Duszpasterstwa. Był twórcą wydawnictwa, a także zorganizował drukarnię publikującą między innymi kazania księdza Jerzego Popiełuszki, a po jego śmierci, wspomnienia o tym wielkim polskim patriocie i męczenniku.
W 1976 r. nadano mu przywilej noszenia pierścienia, rokiety i mantoletu – oznak i strojów przysługujących biskupom i prałatom Kościoła Katolickiego. Pracując w Kurii jednocześnie studiował w Akademii Teologii Katolickiej historię sztuki i teologię.
Współdziałał z księżmi Franciszkiem Blachnickim i Wojciechem Danielskim, organizując w Archidiecezji Warszawskiej młodzieżowy Ruch Światło – Życie. Dla młodzieży ze Stolicy prowadził wykłady oazowe m.in. na Kopiej Górce w Krościenku nad Dunajcem. W podwarszawskiej Magdalence, dla warszawskich grup młodzieżowych, zorganizował ośrodek rekolekcyjny, który w 1977 r. odwiedził kardynał Karol Wojtyła, żywo interesujący się działalnością oazową.
W 1978 r. Prymas Polski ksiądz Kardynał Stefan Wyszyński mianował księdza Bogusława Asystentem Ruchu Ludowego.
Podczas swoich bytności w Wilanowie ksiądz Bogusław widział opłakany stan kościoła św. Anny i budynków parafialnych. Postanowił zwrócić się do Prymasa Kardynała Stefana Wyszyńskiego, aby mianował go proboszczem w tej historycznej, królewskiej świątyni. A ponieważ dotychczasowy proboszcz ksiądz Konieczny był już starszym, schorowanym człowiekiem, Ksiądz Prymas przychylił się do prośby księdza Bogusława, powierzając mu zarząd tej parafii. Przekazanie zarządu nad parafią miało miejsce 21 stycznia 1980 r.
Słabnący system komunistyczny, strajki robotnicze wybuchające w Polsce, spowodowały zelżenie nacisków na Kościół ze strony władz. Doskonale wykorzystał to ksiądz Bogusław. Metodą małych kroczków, przez te wszystkie 25 lat swojej posługi proboszczowskiej, realizował to co zamierzył na początku swej bytności w Wilanowie. Wykazując przy tym swoje duże umiejętności organizacyjno – gospodarcze.
Oddajmy jeszcze raz głos znanemu historykowi prof. Janowi Żarynowi, który po śmierci księdza prałata Bogusława tak w „Rzeczypospolitej” wspominał zmarłego:
„Odbudował domy parafialne, a świątynię uczynił jedną z najpiękniejszych stolicy. Wybudował Dzwonnicę Trzeciego Tysiąclecia i Dom Prymasa Polski, w którym do dziś mieszka Kardynał Józef Glemp. Jego parafia z budynkami i ogrodem stała się znana w całym kraju, gdy pod koniec 1988 r. został gospodarzem historycznego spotkania między przedstawicielami władzy komunistycznej, a opozycją z udziałem biskupów polskich”.
Swoje zdolności organizacyjne ksiądz Bogusław wykorzystywał podczas pielgrzymek papieskich do Polski. Szczególnie ta pierwsza, historyczna pielgrzymka wymagała właśnie takich, uzdolnionych organizatorów. Nikt w kraju nie organizował jeszcze tak ogromnych uroczystości kościelnych. W uznaniu tych zasług ksiądz Bogusław otrzymał w 1981 r. tytuł honorowego kapelana Ojca Świętego.
W trudnych i tragicznych czasach „stanu wojennego” ksiądz Bijak stał się jednym z bardziej znanych duchownych, szczególnie w środowiskach wiejskich. Władze kościelne delegowały go na kapelana środowiska „Batalionów Chłopskich”, a także duszpasterzem rolniczej „Solidarności”.
Po wprowadzeniu „stanu wojennego”, gdy wszelka działalność społeczna, nie mówiąc o politycznej, była zakazana, ksiądz Bogusław postanowił, że swą działalność społeczną wśród rolników – gospodarzy polskiej ziemi, zbliży do Kościoła i powierzy opiece Tej co Jasnej broni Częstochowy. Za zgodą nowego Prymasa Polski Księdza Arcybiskupa Józefa Glempa, ksiądz Bogusław zorganizował ogólnopolskie dożynki na Jasnej Górze. Były one w rzeczywistości pielgrzymką rolników indywidualnych, a także innych osób pracujących na wsi i z nią związanych. Z pomysłu księdza Bijaka skorzystał ksiądz Jerzy Popiełuszko, organizując w roku następnym pielgrzymkę ludzi pracy do stup Jasnogórskiej Pani.
W wilanowskim kościele wprowadził Msze Święte za Ojczyznę. Pierwszą, która odbyła się 9 marca 1982 r. odprawił razem z księdzem Jerzym Popiełuszką, który dwa i pół roku później, za swą postawę patriotyczną zginął z rąk funkcjonariuszy komunistycznego reżimu.
Prawie natychmiast, po zamordowaniu księdza Jerzego Popiełuszki przez funkcjonariuszy reżimu komunistycznego, ksiądz Bogusław wydrukował w prowadzonej przez siebie drukarni kurialnej, książkę „Bóg i Ojczyzna”, w której opublikował jego kazania głoszone podczas Mszy świętych za Ojczyznę w kościele św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu.
Na terenie wilanowskiej plebanii parafii św. Anny, pod okiem i patronatem księdza Bogusława, odbyło się 15 sierpnia 1989 r., spotkanie działaczy PSL-u z lat 1945-49 i członków „Solidarności” Rolników Indywidualnych. Podczas tego spotkania utworzono tzw. PSL – Wilanowskie. Tego samego dnia powołano również Tymczasowy Naczelny Komitet Wykonawczy, którego prezesem został generał dywizji Franciszek Kamiński, natomiast jego zastępcami Hanna Chorążyna, Franciszek Kieć i Stanisław Laskowski. Trzy miesiące później, ponownie w tym samym miejscu, odbył się II kongres partii. Prezesem ponownie wybrano gen. Kamińskiego, a Hanna Chorążyna została przewodniczącą Rady Naczelnej.
W 1992 r. Ksiądz Prymas Józef Glemp powołał do życia Dekanat Wilanowski, powierzając urząd Dziekana księdzu Bogusławowi Bijakowi.
Gdy na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych upadał w Polsce system komunistyczny, a my poczuliśmy, że i od nas dużo zależy, włączyliśmy się w przebudowę społeczno – polityczną oraz gospodarczą naszego kraju. W Wilanowie ksiądz Bogusław był jednym z bardziej czynnych zwolenników zmiany istniejącego do tej pory porządku. Włączył się w tworzenie komitetu wyborczego w mających się odbyć wyborach do władz samorządowych Gminy Wilanów. Powołany razem z proboszczem parafii św. Elżbiety w Powsinie księdzem Janem Świstakiem i grupą mieszkańców Komitet Wyborczy „Wilanowska Wspólnota” uzyskał 17 mandatów na 22 miejsca w Radzie Gminy. Był to efekt ciężkiej pracy i zmysłu organizacyjnego przede wszystkim księdza Bogusława.
Świątynia Opatrzności Bożej – to nie zrealizowane przyrzeczenie Narodu Polskiego podjęte w czasie trwania Sejmu Czteroletniego. Przeszkodziły temu zamiarowi II i III rozbiór Polski, a w konsekwencji wymazanie naszej Ojczyzny z mapy Europy. Miała powstać na Ujazdowie. Do dzisiejszego dnia zachowała się na terenie Ogrodu Botanicznego tylko grota z Kamieniem Węgielnym. Nie udało się jej także wybudować w czasach II Rzeczypospolitej, choć miejsce na Polu Mokotowskim i projekt Bohdana Pniewskiego był wybrany. Dopiero, gdy 2 maja 1999 r. na polach pomiędzy Wilanowem a Wolicą postawiono krzyż, a Prymas Polski Kardynał Józef Glemp go poświęcił, rozpoczęła się trzecia próba, tym razem pomyślna, wzniesienia Kościoła Opatrzności Bożej – tego Wotum Narodu uchwalonego przez Sejm Rzeczypospolitej w 1791 r. Miesiąc później Ojciec Święty Jan Paweł II pobłogosławił miejsce przyszłej budowy i poświecił Kamień Węgielny.
Sejm w uchwale z dnia 23 października 1998 r. napisał:
„Sejm III Rzeczypospolitej uważa, że śluby złożone przed dwustu laty, Naród powinien pilnie wypełnić. Świątynia Opatrzności Bożej będzie symbolem wdzięczności Narodu za odzyskanie wolności w 1989 r., 20 lat pontyfikatu Ojca Świętego Jana Pawła II, Jubileusz 2000 lat Chrześcijaństwa”.
Jako lokalizację wskazano pola pod Wilanowem.
Wielkie zasługi przy pozyskaniu terenu pod przyszły kościół oddał ksiądz Bogusław Bijak. To dzięki jego zabiegom pozyskany został ten teren i uwzględniona została w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego, budowa kościoła wraz z obiektami towarzyszącymi. Kościół ten zamyka perspektywę nowej arterii komunikacyjnej, jaką jest Aleja Rzeczypospolitej, stanowiąca przedłużenie historycznego Traktu Królewskiego. Łącząc się niejako symbolicznie z Zamkiem Królewskim – miejscem, gdzie podjęto pierwotną decyzję o budowie tego Wotum.
Ksiądz Bogusław, oprócz tego ze odbudował i odnowił wszystkie stare zabudowania parafialne oraz pobudował wiele nowych obiektów, nie zapominał też o formacji duchowej parafian. Temu celowi służyły odprawiane cyklicznie Msze Święte za Ojczyznę, przyrzeczenia trzeźwości składane corocznie w miesiącu sierpniu, rekolekcje czy też Misje Święte, jak choćby te pamiętne z 2005 r. Praktycznie kończyły one dwudziestopięcioletnią posługę duszpasterską księdza proboszcza w Wilanowie.
Zdjęcie ze zbiorów p. Krzysztofa Kanabusa.
Już pod koniec swojego owocnego życia, wraz ze swoim kuzynem, księdzem dr Pawłem Bijakiem współtworzył nową parafię na Kępie Zawadowskiej pod wezwaniem Posłania Uczniów Pańskich. Budynek kościoła został wybudowany na działce, którą wcześniej, przewidując taką potrzebę, nabył ksiądz Bogusław. Parafię powołał do życia ksiądz Kardynał Józef Glemp w dniu 24 czerwca 2006 r. Powstała ona z terenów trzech parafii: macierzystej św. Anny w Wilanowie, św. Elżbiety w Powsinie i św. Józefa Oblubieńca Maryi Panny w Jeziornie Fabrycznej – Mirkowie.
Podobną działkę nabył ksiądz Bogusław pod Powsinem, gdzie już w niedalekiej przyszłości zaczną powstawać nowe osiedla.
Latem 2006 r. odbyła się w Kolegiacie Wilanowskiej podniosła uroczystość. Razem z dostojnymi Jubilatami księdzem Kardynałem Józefem Glempem Prymasem Polski i prałatem Bogusławem Bijakiem uroczyście obchodziliśmy 50-lecie ich święceń kapłańskich. Ksiądz Prymas i prałat byli kolegami na jednym roczniku podczas nauki w Seminarium. Święceń udzielił im Prymas Tysiąclecia Stefan Kardynał Wyszyński, kilka miesięcy po swoim uwolnieniu z internowania w Komańczy, gdzie był przetrzymywany przez reżim komunistyczny.
i księdza prałata Bogusława Bijaka. Zdjęcie ze zbiorów p. Krzysztofa Kanabusa.
i księdza prałata Bogusława Bijaka. Zdjęcie ze zbiorów p. Krzysztofa Kanabusa.
Ksiądz prałat Bogusław Bijak zmarł nad ranem w niedzielę 28 sierpnia 2011 r., po 54 letniej, owocnej posłudze kapłańskiej. Dowiedzieliśmy się o tym smutnym fakcie z ust księdza Pawła Bijaka, który tego dnia odprawiał Mszę Świętą dożynkową w Powsinie.
Uroczystości pogrzebowe odbyły się w kolegiacie wilanowskiej dnia 5 września 2011 r. Przewodniczył im Metropolita Warszawski Ksiądz Kardynał Kazimierz Nycz w asyście Prymasa Seniora Kardynała Józefa Glempa, który wygłosił Słowo Boże i licznego duchowieństwa. Nie zabrakło także parafian, zakonnic, pocztów sztandarowych i licznie przybyłych wiernych z różnych stron Polski i nie tylko. Ciało zmarłego spoczęło w kaplicy na wilanowskim cmentarzu.
Ksiądz prałat Bogusław Bijak za pracę duszpasterską oraz na polu działalności publicznej został uhonorowany m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Prałatem Honorowym Jego Świątobliwości, Nagrodą im. Biskupa Romana Andrzejewskiego, Orderem Ecclesiae populoque servitium praestanti, Medalem Pro Masovia.
Krzysztof Kanabus
Źródło:
Dokumenty z archiwum parafii św. Anny w Wilanowie
Wspomnienia księdza Pawła Bijaka i parafian
Ksiądz Grzegorz Kalwarczyk – „Jubileuszowy Rocznik Archidiecezji Warszawskiej 1998”
Wspomnienia prof. Jana Żaryna
Ks. Bijak Paweł – „Ks. Prałat Bogusław Bijak (1930 – 2011) duszpasterz i wychowawca”, Biografistyka Pedagogiczna, rok 2 (2017) nr 1, Lublin – Warszawa 2017