Cmentarz ukształtowany jest na podobieństwo „Pateny ofiarnej” – ma kształt kolisty. W pośrodku cmentarza, jakby na drugiej wewnętrznej patenie – wznosi się piękna kaplica neogotycka, zbudowana w 1823 roku przez Aleksandrę z X. Lubomirskich Stanisławową Potocką. W centrum cmentarza, założonego początkowo na planie koła, Aleksandra Potocka poleciła wybudować mauzoleum rodzinne, w którym spoczęły zwłoki męża i jego brata – Ignacego Potockiego (później ich szczątki przeniesiono do kościoła św. Anny w Wilanowie). Mauzoleum Potockich wzniósł w latach 1823 – 1826, w modnym wówczas stylu neogotyckim, Chrystian Piotr Aigner. Wokół mauzoleum – kaplicy, w jego bezpośrednim sąsiedztwie, miejsce wiecznego spoczynku znaleźli wilanowscy oficjaliści i ich rodziny. Ongiś pierścień cmentarny przy kaplicy należał do polskiej arystokracji. Cmentarz jest otoczony charakterystycznym ogrodzeniem, które częściowo udało się uratować. Charakterystyczna i przepiękna jest brama cmentarna.
Idąc na wprost w kierunku kaplicy – po prawej stronie znajduje się Kwatera Obrońców Ojczyzny, która ma niepowtarzalną i ciekawą historię związaną z II wojną światową, a mianowicie: 17 września 1939 roku z Fortu Czerniakowskiego – Polskie Wojsko, II Batalion Obrońców Warszawy rozpoczął natarcie na Niemców, którzy opanowali już wcześniej Wilanów. Zajęli Wilanów i tereny od strony Piaseczna przy pomocy autochtonów zamieszkujących okoliczne tereny nadwiślańskie. Podczas tej walki zginęło – wg. relacji p. Zofii Dobrzańskiej – 74 polskich żołnierzy. Ciała poległych pozbierano z Pól Wilanowskich, z Sadyby, Siekierek, Zawad, Powsinka i wozami konnymi przewieziono na cmentarz. Proboszczem w Wilanowie był wtedy Ks. Jan Krawczyk, który w 1943 r. został aresztowany a następnie zamordowany przez Niemców – rozstrzelany w Palmirach. 49 osób zidentyfikowano, a 25 żołnierzy nie rozpoznano. Polegli składani byli do mogił wysłanych słomą (trumien nie było). Wśród poległych żołnierzy byli również Żydzi w polskich mundurach – relacjonowała p. Z.Dobrzańska. W 1944 roku natomiast pogrzebano 186 poległych i pomordowanych Powstańców Warszawy oraz zastrzelonych przez Niemców w pobliskich miejscowościach i przywiezionych do Wilanowa, a także poległych lub rozstrzelanych oficerów i żołnierzy Armii Krajowej.
W 1998 roku został wystawiony pomnik – obelisk następującej treści: „ POLEGŁYM ZA OJCZYZNĘ W BOHATERSKICH ZMAGANIACH Z NAJEŹDŹCĄ HITLEROWSKIM W ROKU 1939 ORAZ POWSTAŃCOM WARSZAWSKIM W ROKU 1944”. W Kwaterze są pochowani Powstańcy z Baonu „Zośka”, ze Zgrupowania żołnierzy „Oaza”, „Baszta”, „Granat”, z Kompanii „Gustaw”, „Krawiec”, „Legun”, a następnie harcerze z 36 p.p.Legii Akademickiej AK, żołnierze Dywizjonu „Jeleń”, wielu odznaczonych „Virtuti-Militari” pod Dunkierką oraz Rozstrzelani w parku wilanowskim i na Sadybie. Pamiętać należy, że w kwaterze są pogrzebane Harcerki i Łączniczki biorące udział w Powstaniu Warszawskim. Po lewej stronie alejki prowadzącej w stronę kaplicy – Niemcy pogrzebali 13 żołnierzy niemieckich, których ciała w 1943 r. przewieziono do Berlina. W okresie początkowego PRL-u potajemnie pogrzebanych zostało kilku oficerów AK. – Trzeba stwierdzić, że na terenie całego cmentarza pochowano, w grobach rodzinnych i innych, dziesiątki osób walczących w szeregach Armii Krajowej i w Batalionach Chłopskich.